In een ideale wereld werkt hardware altijd zoals het bedoeld is. In de realiteit is dat meestal ook wel het geval, maar soms gaat er ineens iets mis zonder dat daar een reden voor lijkt te zijn. We lichten veelvoorkomende hardwareproblemen voor je uit.
Tip 01: Toetsenbord doet raar
Dit probleem komt vaak voor en is bloedirritant. Je bent aan het typen en plotseling werken de speciale tekens niet meer. In plaats van een e met een trema (ë) typ je ineens aanhalingstekens met een e ernaast ("e). Het is niet zo vreemd dat je op zulke momenten denkt dat er iets aan de hand is met je toetsenbord. Het goede nieuws is dat dit niet het geval is, met je toetsenbord is alles in orde. Wat er in dit geval gebeurd is, is dat de taalinstelling van het toetsenbord in Windows om wat voor reden dan ook gewijzigd is. In versies voorafgaand aan Windows 10 gebeurde dit regelmatig door het indrukken van een toetsencombinatie, sinds Windows 10 gebeurt het iets minder spontaan, maar dat wil niet zeggen dat het niet meer voorkomt. Als je merkt dat je speciale tekens niet meer werken, is dit vrij eenvoudig op te lossen. Houd de Windows-toets ingedrukt en druk vervolgens op de spatiebalk. Aan de rechterkant van het scherm verschijnt nu een lijstje met mogelijke toetsenbordindelingen waartussen direct geschakeld zal worden. Je zult merken dat je speciale tekens hierna gewoon weer als vanouds werken. In versies vóór Windows 10 schakel je tussen talen met Alt+Shift.
Tip 01 De taalinstellingen in Windows kunnen de werking van het toetsenbord wijzigen.
Tip 02: Printer niet herkend
Het installeren van printers binnen Windows is kinderlijk eenvoudig: je verbindt de printer via usb aan je computer en deze zal waarschijnlijk direct automatisch worden gevonden. Met draadloze printers ligt dat soms net even iets ingewikkelder. Afhankelijk van de netwerkinstellingen kan het gebeuren dat Windows de printer totaal niet ziet, zelfs al heb je software van de printer netjes geïnstalleerd. Vaak heeft dit ermee te maken dat de netwerkconfiguratie van de printer anders is dan die op je pc, waardoor de twee niet met elkaar ‘kunnen spreken’ spreken. Het aanpassen van de netwerkconfiguratie van de printer is doorgaans het antwoord, maar dat kan verdraaid lastig zijn als je de printer niet kunt benaderen. De oplossing is doorgaans even eenvoudig als oldskool: verbind de printer met je pc met behulp van een usb-kabel. Eenmaal verbonden zal de printer snel worden gevonden, waarna je, al dan niet via de webinterface of een configuratie-assistent van de fabrikant kunt zorgen dat de printer kan communiceren met je draadloze netwerk. Zodra dit is geregeld kun je de kabel weer verwijderen en zou alles als een zonnetje moeten draaien.
Tip 02 Wordt de printer via wifi niet herkend? Sluit hem ouderwets via de kabel aan.
Een printer die lege pagina’s print is hoogstwaarschijnlijk niet kapot
Tip 03: Printer print niets
Dit is een probleem waar we onlangs zelf nog mee te maken hebben gehad. Een printer kan om meerdere redenen aangeven dat het printen niet wil lukken. Vaak is er dan niet heel veel aan de hand, en moet simpelweg het papier of de inkt worden aangevuld en geeft de printer daarvoor geen heldere foutmelding. Vervelender is het echter wanneer de printer wel alle bekende geluiden maakt, maar vervolgens alleen maar lege vellen papier uitspuugt. De melding daarbij is onheilspellend en geeft aan dat er iets mis is met de inktconfiguratie in de printer (de precieze bewoordingen verschillen per fabrikant). Je wordt aangeraden om contact op te nemen met de fabrikant, maar in werkelijkheid is het probleem (doorgaans) een stuk minder ernstig: de spuitmondjes van je inktpatronen zitten verstopt. De oplossing is gelukkig heel eenvoudig: het reinigen van de printerkoppen zorgt ervoor dat de inkt weer vloeit zoals het hoort. Hoe je de printerkoppen reinigt verschilt uiteraard per fabrikant en model printer, maar in de meeste gevallen open je simpelweg de software van de fabrikant en vind je de betreffende optie onder het kopje Onderhoud of Probleemoplossing.
Tip 03 Een printer die lege pagina’s print heeft waarschijnlijk verstopte printkoppen.
Geen paniek
We bespreken in dit artikel een flink aantal hardwareproblemen waar je tegenaan kunt lopen. Er zijn natuurlijk nog veel meer problemen die je kunt treffen, maar de oplossing begint altijd met dezelfde stap: niet in paniek raken. Problemen zijn vaak niet zo erg als ze lijken, maar kunnen vaak een flink stuk erger worden gemaakt wanneer in paniek de verkeerde stappen worden gezet. Een goed voorbeeld daarvan zijn de recente problemen met Windows 10. Na een update raakte Windows 10 bij veel mensen in een herstart-lus terecht, en dat zou heel goed aan de hardware hebben kunnen liggen. Snel googelen toonde echter aan dat het een softwareprobleem was en dat dit na een aantal keer herstarten vanzelf gerepareerd werd. Als je op zo’n moment in blinde paniek je systeemkast was ingedoken, had dat niet geholpen. Paniek draagt nooit iets bij: haal adem, neem je tijd en doe rustig onderzoek.
Tip 04: Langzaam internet
Je hebt zojuist flink betaald voor een abonnement op glasvezelinternet en bent volledig klaar om met 500 Mbit/s over het internet te flitsen. Je hebt alles netjes aangesloten zoals het moet, maar je merkt vrij weinig van die snelheid. Een bezoekje aan Speedtest.nl leert je dat je met grote moeite 100 Mbit/s haalt. Wanneer dit gebeurt mopperen we (logischerwijs) vaak eerst op de internetprovider. Waarom halen we de beloofde snelheid niet. Is de verbinding niet goed? Is het modem kapot? Dat is natuurlijk allemaal mogelijk, maar als de snelheid rond de 100 Mbit/s blijft hangen, is je netwerkkaart waarschijnlijk de ‘boosdoener’. Wanneer je namelijk een oudere netwerkkaart in je systeem hebt zitten, dan is de kans zeer aanwezig dat deze een snelheid van 10 of 100 Mbit/s ondersteunt. Dan kunnen je modem en je verbinding nog zó snel zijn, als je kaart niet sneller is dan 100 Mbit/s, dan wordt alles daardoor geremd. De enige oplossing in dit geval is het vervangen van de ethernetkaart voor een gigabit-variant. Het goede nieuws is dat dit geen gigantische investering is. Voor nog geen drie tientjes heb je al een prima kaart, en raas je alsnog als Max Verstappen over het web.
Tip 04 Supersnel internet is alleen mogelijk als je ook een snelle Ethernetkaart hebt.
Het kan gebeuren: de computer loopt tegen een probleem aan en is gedwongen om te herstarten om het probleem te verhelpen. Hoewel dat dus een keertje mogelijk is, zou dat niet met regelmaat moeten gebeuren. Als dat wel zo is, of vervelender nog: de pc blijft in een herstart-lus hangen, dan kan dat een aanwijzing zijn dat er iets mis is met de hardware. De eerste stap is opstarten in Veilige Modus. In versies vóór Windows 10 doe je dat door tijdens het opstarten op F8 te drukken, in Windows 10 schakel je automatisch over naar de reparatiemodus wanneer de pc een aantal keer achter elkaar herstart. Zorg ervoor dat je alle randapparatuur verwijdert. Blijft Windows ook dan nog herstarten na reparatie of in Veilige Modus, dan is de kans aanwezig dat er iets aan de hand is met je hardware. Wat dit precies is kan nogal verschillen, maar je grafische kaart en interne geheugen zijn bekende boosdoeners. De enige manier om daar echt achter te komen is door de componenten te vervangen, maar in dat geval is het wel handig als je reserveonderdelen hebt of bijvoorbeeld even een grafische kaart of geheugenmodule kunt lenen, voordat je een nieuw onderdeel koopt en het blijkt toch ergens anders aan te liggen.
Tip 05 Als de pc blijft herstarten, kan de Veilige Modus of Reparatiemodus aantonen of het aan hardware ligt of niet.
Als je pc de datum niet kan onthouden, dan is de batterij van je moederbord leeg
Soms doen computers dingen waardoor je ineens aan jezelf gaat twijfelen. Bijvoorbeeld wanneer Windows ineens een verkeerde datum en tijd toont en je deze hebt aangepast, om de volgende keer doodleuk te zien dat de tijd weer verkeerd staat. Wanneer dit gebeurt, dan is het probleem vrijwel zeker dat de batterij op je moederbord leeg is geraakt (hier is overigens doorgaans wel een paar jaar voor nodig, tenzij er iets anders aan de hand is). Officieel zou Windows geen last moeten hebben van het feit dat de datum en tijd niet in het geheugen van je moederbord kunnen worden opgeslagen, ware het niet dat Windows niet met de tijdserver synchroniseert wanneer de tijd teveel afwijkt van de waarden van de tijdserver. En als je je browser gebruikt terwijl tijd en datum extreem afwijken, dan kan dat tot heftige foutmeldingen in je browser leiden (omdat allerlei beveiligingscertificaten qua datum dan niet meer kloppen). De oplossing is gelukkig heel eenvoudig. Schroef je computer open en zoek naar de batterij op je moederbord (een grote zilverkleurige knoopcel). Wip deze eruit en vervang hem voor een batterij van hetzelfde soort (meestal type CR2032). Wanneer je computer start, zul je nu nog eenmaal de juiste datum en tijd moeten selecteren, daarna zal deze wel worden bewaard.
Tip 07: Beeld oogt raar
Hoewel het een logische gedachte is om te twijfelen aan je beeldscherm wanneer er rare dingen gebeuren op het scherm (vensters die er raar uitzien, vreemde storingen in beeld enzovoort), heeft het vrijwel nooit iets met je beeldscherm te maken. Bij grafische problemen zit het euvel doorgaans in de grafische kaart of ingebouwde grafische chip, oftewel, de hardware die je beeldscherm vertelt wat het moet tonen. En dat er een probleem is met je grafische kaart, wil ook niet direct zeggen dat je grafische kaart stuk is. In veel gevallen wordt het probleem veroorzaakt door verkeerde of verouderde drivers, waardoor de kaart simpelweg niet goed aangestuurd wordt. Voordat je naar de winkel rent om een nieuwe grafische kaart te kopen, raden we je aan om te bekijken wat voor grafische kaart je hebt (dit kun je eenvoudig ontdekken door te googelen naar het model van de pc, als je de kaart niet zelf hebt geïnstalleerd) en vervolgens de juiste drivers te downloaden op de site van de fabrikant. Veel fabrikanten bieden tegenwoordig de mogelijkheid om zelf te detecteren wat voor kaart je in je computer hebt. Tijdens de installatie zal het beeld wat verspringen en daarna zou het probleem zomaar verholpen kunnen zijn.
Tip 07 Als je beeldscherm vreemde zaken toont, ligt dat waarschijnlijk aan je videokaart.
Tip 08: Laptop snel leeg
Het voordeel van een laptop is dat je overal en altijd op je computer kunt werken. Die vrijheid wordt natuurlijk ernstig beperkt wanneer de batterij in recordtijd leeg is. Het slechte nieuws is dat er, ondanks allerlei zogenaamd nuttige tips op internet, weinig is dat je kunt doen om een luie batterij nieuw leven in te blazen. In de vriezer leggen, tien keer leeg laten lopen en opladen, het zijn allemaal kunstgrepen die hoogstens een paar minuten verschil zullen opleveren. Het enige wat je in dit geval kunt doen is contact opnemen met de fabrikant om een nieuwe batterij aan te vragen (en hopen dat dit binnen de garantie valt, maar meestal zit er op accu’s juist een kortere garantie dan op de rest van de laptop). Tot die tijd is er echter wel iets dat je softwarematig kunt doen. Windows 10 bevat een aantal handige opties om energie te besparen. Je vindt ze door in het startmenu te klikken op Instellingen en vervolgens op Batterijbesparing. In het menu dat verschijnt schakel je de functie Batterijbesparing in. Met deze modus ingeschakeld zullen onnodige applicaties op de achtergrond worden uitgeschakeld en de helderheid van je beeldscherm worden gereduceerd. Zo bespaar je kostbare minuten tot je batterij vervangen is.
Tip 08 Een luie laptopbatterij is helaas niet te redden. Vervangen is de enige optie.
Tip 09: Bestanden openen niet
Je probeert een Word-bestand te openen, maar krijgt constant de melding dat het niet geopend kan worden. Je probeert een zip-bestand uit te pakken, maar krijgt ook hier de ene keer een foutmelding en de andere keer lijkt het wel te lukken. Wanneer dit gebeurt met bestanden op een lokale schijf, dan kan dit een aanwijzing zijn dat de opslag corrupt is (of dat aan het raken is). Heb je een harde schijf in plaats van een ssd, dan is het ook mogelijk dat je de schijf hoort tikken. Als je het idee hebt dat er iets is met je schijf, dan is het zaak om onmiddellijk actie te ondernemen voordat het probleem escaleert. Download onmiddellijk een (gratis) programma dat de werking van je harde schijf kan testen, zoals Seagate SeaTools. De meeste fabrikanten hebben tools die specifiek voor hun producten bestemd zijn. Blijkt er echt iets aan de hand te zijn met je schijf, koop dan een nieuwe (en overweeg ook om over te stappen op ssd, die zijn sneller) en zet de bestanden zo snel mogelijk over. Daarna wordt het zaak om de schijf in het systeem te vervangen en Windows daarop te installeren. Dit kan eenvoudig met de Windows 10-installatieschijf.
Tip 09 Een corrupte harde schijf moet zo snel mogelijk worden vervangen.
Tip 10: Piepjes
Wanneer een computer start, dan zal het eerst een aantal diagnostische tests uitvoeren. Dit heet de Power On Self Test (oftewel POST). Is er iets niet in orde tijdens die test, dan zal dit op het beeldscherm worden weergegeven en/of worden aangegeven met behulp van een reeks piepjes (die piepjes komen uit je systeemkast, niet uit je luidspreker). Door de lengte van en het aantal piepjes te combineren, kan precies worden aangegeven of er een probleem is met het geheugen, met het bios, de koeling enzovoort. Helaas is het niet zo dat er één universele richtlijn is voor de betekenis van deze piepjes. Een pagina die per merk goed aangeeft wat welke piepjes precies betekenen is deze. Maakt je computer tijdens het opstarten ongebruikelijke piepgeluiden, breng dan (op een ander systeem of met je tablet of smartphone) een bezoekje aan deze pagina om precies in kaart te brengen wat er aan de hand is. Piepjes betekenen overigens helaas doorgaans wel dat er een component zal moeten worden vervangen.
Tip 10 Aan de hand van piepjes kun je hardwareproblemen eenvoudig herkennen.
